Παράγοντες μέσα στο στράτευμα, που οδήγησαν
στην επικράτηση των πραξικοπηματιών[1].
Όσον αφορά την εκτίμηση για τους παράγοντες
που ξεκινούσαν αποκλειστικά από τους συνωμότες και τους οδήγησαν στην
΄΄επιτυχία΄΄, περιοριζόμαστε στην χωρίς αναλύσεις μνημόνευσή τους ως εξής:
·
Η ικανότητα στις συνωμοσίες (ως εκ της εμπειρίας τους στις
παράνομες οργανώσεις και στους παρακρατικούς μηχανισμούς).
·
Η στρατολόγηση ικανών επαγγελματικά, έμπιστων και φανατισμένων
μεσαίου βαθμού αξιωματικών, που εκείνη τη νύχτα υλοποίησαν το σχέδιο του
πραξικοπήματος. [2]
·
Οι θέσεις κλειδιά που κάλυπταν οι του κεντρικού πυρήνα και η
οργανωτική σχέση με την φυσική ηγεσία που, στην πλειοψηφία της, όπως και ο
Κωνσταντίνος, συντάχθηκε άμεσα και συνεργάσθηκε με την ηγετική ομάδα των
πραξικοπηματιών.
·
Η στήριξη από το παλάτι, που έτσι κι αλλιώς παρακολουθούσε και
ενέκρινε τη σχεδίαση επέμβασης του στρατού. Που είχε αποφασιστεί από το Ανώτατο
Στρατιωτικό Συμβούλιο, και απλά εφαρμόστηκε από τους αρμόδιους για την
εκπόνηση.
Το υπόλοιπο τμήμα της κοινωνίας, που είχε τα
όπλα και θα μπορούσε, αλλά δεν αντέδρασε στο πραξικόπημα,[3] ήτοι οι ένοπλες δυνάμεις και τα σώματα
ασφαλείας, έχουν ακόμα πιο ισχυρούς λόγους που αιτιολογούν την αδράνεια. Και
δεν αναφερόμαστε σ’ όσους συνέπραξαν συνειδητά, αλλά στους υπόλοιπους που είναι
η συντριπτική πλειοψηφία, και στην πορεία ανέχτηκαν, αδιαφόρησαν, υποστήριξαν,
αλλά και κάποιοι αντιστάθηκαν στη χούντα, μετά όμως την επικράτησή της. Μένουν
απέξω οι θεωρούμενοι ως προληπτικά διωχθέντες στα πλαίσια προπαρασκευής του
πραξικοπήματος.
Όσο για τους στρατευσίμους, δεν θα είχε
κανείς την απαίτηση να αντισταθούν, όταν είναι γνωστή η σχέση τού νέου των
δεκαοκτώ με είκοσι χρόνων, που υπηρετεί τη θητεία του, με τον μόνιμο
στρατιωτικό που τον εξουσιάζει απόλυτα. Έπαιξε όμως τον ρόλο του και το τότε
μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδό τους, που το μεγάλο ποσοστό δεν είχε ούτε καν
απολυτήριο γυμνασίου, αρκετοί δε ούτε και δημοτικού.
Περιοριζόμαστε λοιπόν στην εξέταση του
κορμού των μονίμων στρατιωτικών και των τριών όπλων, που ο ιδεολογικός,
κοινωνικός, πολιτιστικός ευνουχισμός του έχει ξεκινήσει σταδιακά από παλιά,
πριν ακόμα και από το ’40. Τα ίδια και σε μεγαλύτερη έκταση και ένταση ισχύουν
και για τα σώματα ασφαλείας (στο σύνολό τους μάλιστα ως μονίμων). Αυτός
εκτιμάται ως ο κύριος λόγος που οδήγησε στη μη αντίσταση στο πραξικόπημα, ενώ προχωράει παράλληλα η αλλοτρίωση
και μετατροπή του στρατού σε κομματικό της Δεξιάς.
Μικρή σχέση έχει το στέλεχος των ΕΔ της
μετεμφυλιακής Ελλάδας με του μεσοπολέμου, ενώ δεν έχει καμία σχέση και ο
πραξικοπηματίας του ’67 με τους αντίστοιχους της ταραγμένης περιόδου των αρχών
του περασμένου αιώνα μέχρι το 1940. Ξεφυλλίζοντας κανείς τα κείμενα των λόγων
και τα βιβλία, που έσπευσαν να γράψουν οι της τριανδρίας της 21ης Απριλίου, εκτός των άλλων θα ντραπεί
για το γεγονός, ό,τι άνθρωποι με τέτοιο επίπεδο (μη λησμονούμε και τον
Ιωαννίδη) καθήλωσαν τον τόπο για επτά χρόνια. Όπως είναι σκάνδαλο ιστορικής
σημασίας και το ατιμώρητο όσων ιδιωτών και πολιτικών συνέπραξαν – και ήταν
πολλοί – με την κατάπτυστη απόφαση περί ΄΄στιγμιαίου΄΄ εγκλήματος. Κανείς απ’
όλους αυτούς δεν αυτοκτόνησε, (ο Αγγελής δεν μετράει), για την προδοσία και την
απώλεια της μισής Κύπρου![4]
Ο στρατιωτικός που εκτιμάται, θαυμάζεται και
τον αγαπάει η κοινωνία, είναι εκείνος που πολεμάει και μεγαλώνει η πατρίδα και
γεωγραφικά, εκείνος που συνεγείρεται από το μεγαλείο ενός λαού και οδηγεί τα
παιδιά του στην τιμή στην Αλβανία, στην γερμανική επίθεση, στην εποποιία της εθνικής
αντίστασης. [5]
Μετά τον εμφύλιο η χώρα παύει να μεγαλώνει,
αντίθετα συρρικνώνονται τα κυριαρχικά της δικαιώματα, αυτά που υποτίθεται πως
ήταν αποστολή του στρατού να φυλάσσει και υπερασπίζεται. Και πρέπει να λεχθεί
και εδώ, δεν αρκεί ο πατριωτισμός του Αλευρομάγειρου, (όταν επικεφαλής μαχητών
επίστρατων Κυπρίων υπερασπίζεται τη Λευκωσία), και όσων πολέμησαν και κυρίως
έπεσαν στην εισβολή των Τούρκων, για να σωθεί η τιμή των όπλων και του στρατού.
Παύει επομένως ο κόσμος, να βλέπει τον
στρατιωτικό όπως πριν και γι’ αυτούς τους λόγους, που σχετίζονται με την
αποστολή, που τότε ήταν η αντιμετώπιση του εξωτερικού αλλά και κάποιου
εσωτερικού κινδύνου, και ποιος θεωρούταν ως τέτοιος, το γνωρίζουμε πλέον όλοι.
Πώς αιτιολογείται η βαριά έκφραση περί
ευνουχισμού; Ας δούμε τι συμβαίνει από το τέλος της δεκαετίας του τριάντα, με
έναρξη το ιδιώνυμο του Βενιζέλου. Που επεκτάθηκε μεν στον απλό πολίτη, αλλά
ψηφίστηκε για προστασία του δημοσίου από ανεπιθύμητη επαναστατική ιδεολογία,
ενώ στόχευσε ραγδαία, απόλυτα και με στέρεο και ανυποχώρητο τρόπο, και στο
αυριανό και υπηρετούν στέλεχος του στρατεύματος.
Το τι ακολούθησε με τις προσθήκες,
τροποποιήσεις και νέους σχετικούς νόμους, είναι επίσης γνωστό.
Γνωστές οι εκκαθαρίσεις των ΕΔ επί Μεταξά,
στη συνέχεια στη Μέση Εντολή με το αντίστοιχο Κίνημα, μεταπολεμικά με τον
Πίνακα Β΄ και τη δημιουργία εθνικού υποτίθεται στρατού, στον εμφύλιο με το
συνονθύλευμα των πολύχρωμων στελεχών από τους ταγματασφαλίτες, τους δοσίλογους,
τους Χίτες και πάει λέγοντας, (εκτός βέβαια τους Ρημηνίτες και λοιπούς
καθαρόαιμους του Μεσανατολίτικου στρατού), με αφορμές τις δίκες στρατιωτικών
για τις ιδεολογικές τους προτιμήσεις.
Εκτός όμως των αλλεπάλληλων εκκαθαρίσεων με
επιδίωξη έναν ΄΄εθνικόφρονα΄΄ κομματικό στρατό, το ευρύτερα άγνωστο είναι, ο
τρόπος και οι μηχανισμοί που στήθηκαν για την επιθυμητή μορφοποίηση του Σώματος
των μονίμων στελεχών.
Γιατί αυτή η επιλεκτική προτίμηση στους
στρατιωτικούς; Την απάντηση τη δίνει ο διανοητής και επιστήμονας Βασίλης
Φίλιας, στέλεχος της Δημοκρατικής Άμυνας, που στις Κοινωνιολογικές
Προσεγγίσεις του
χρησιμοποιεί τον Γκράμσι, ο οποίος χαρακτηρίζει τους αξιωματικούς, ιερείς και
δασκάλους, ως ΄΄λειτουργούς του
εποικοδομήματος΄΄ με
την εξής ερμηνεία: «…είναι τα πρόσωπα
εκείνα χαμηλής κοινωνικής προέλευσης, που το κυρίαρχο κοινωνικό σύστημα τούς
δίνει τη δυνατότητα, να ανέβουν κοινωνικά… και στη βάση ελεγχόμενης μόρφωσης
την ψευδαίσθηση μέθεξης στη δύναμη και τα προνόμια του ΄΄κατεστημένου΄΄…{ενώ} στους μάνατζερ, τους αξιωματικούς και την ανώτερη υπαλληλία παρέχεται
η δυνατότητα συμμετοχής στα επίπεδα λήψης των αποφάσεων…΄΄. Εάν προσθέταμε στο ΄΄χαμηλή΄΄ και το
΄΄μικρομεσαίας΄΄ κοινωνικής προέλευσης, ώστε να είναι πιο κοντά στην
ελληνική πραγματικότητα, τότε η περιγραφή ταιριάζει σ’ αυτούς που δεν
αντέδρασαν στη χούντα.
Ερμηνεύοντας κάποια στοιχεία για τους
στρατιωτικούς ως λειτουργούς παρατηρούμε, πως στις 20 του Απρίλη του ’67 δεν
υπάρχει μεταξύ τους ούτε ένας, που να προέρχεται από οικονομικά εύρωστη
οικογένεια, ούτε ένας γιος βιομηχάνου, για εφοπλιστή δεν μιλάμε καν, ούτε ένας
γιος πολιτικού, ούτε ένας από την αποκαλούμενη μεγαλοαστική Τάξη. Ειδικά του
στρατού, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% είναι παιδιά οικογενειών από χωριά και
πόλεις κάτω των 5.000 κατοίκων.
Στο Πολεμικό Ναυτικό από τους 676
προελεύσεως ΣΝΔ υπηρετούντες εκείνη τη μέρα, το 44% κατάγεται από την περιοχή
Αθηνών, ενώ το 91% των γονιών τους είναι οι περισσότεροι υπάλληλοι και μερικοί
αυτοαπασχολούμενοι, μόνο το 2% γεωργοί και το 3% μικρομεσαίοι εργοδότες. Κανείς
δεν δηλώνει να προέρχεται οπό οικογένεια εργάτη.
Όλοι οι σπουδαστές των σχολών επιδιώκεται να
αποκόπτονται όχι μόνον από την κοινωνία και τα δρώμενα γύρω μας, αλλά και από
την οικογένεια. Η επαφή με το βιβλίο πλην των εγχειριδίων απαγορεύεται, εκτός
εάν εγκριθεί από τον αρμόδιο αξιωματικό. Η δημιουργία σχέσεων μετά νεανίδων
πλήττεται (προσοχή στις Λαμπράκισσες που
με εντολή του Κόμματος στοχεύουν να παραπλανήσουν τους νεαρούς δοκίμους,
ευέλπιδες κλπ)! Και ο γάμος (η μάλλον η πρόθεση με σκοπό το γάμο)
αξιωματικών και υπαξιωματικών επιτρέπεται, κατόπιν αδείας και μετά έλεγχο
φρονημάτων μέχρι βαθμού συγγένειας τετάρτου εκ πλαγίων και καθέτως, (το ίδιο
βεβαίως και για την εισαγωγή στις σχολές)!!
Ένας ιστός πανίσχυρος, αδιαπέραστος, οργανώνεται
και λειτουργεί πανελλαδικά και μυστικά (ενώ ακουμπά και τον ελληνισμό του
εξωτερικού), που επιβάλει έλεγχο του χωροφύλακα με πληροφορίες περί των
συγγενών κάθε υποψηφίου αλλά και των εν ενεργεία. Απαιτείται ύπαρξη προίκας,
επιβάλλεται η υποχρέωση να φορούν εσαεί στολή καθώς και ένα πλήθος
απαγορεύσεων, που αποβλέπουν στην προστασία και θωράκιση του Σώματος από τον
κομμουνισμό. Ιδεολογία που θεωρείται θανάσιμος κίνδυνος για τις ΕΔ, που
προορίζονται ως προστάτες των συμφερόντων μιας Τάξης ανθρώπων, απ’ την οποία δεν προέρχεται κανείς από τα
στελέχη του.
Πώς λοιπόν, με ποια γνώση και θέληση, με τι
ευρύτητα νου και ηθικό να αντισταθεί στο πραξικόπημα, που αποβλέπει υποτίθεται
στην αντιμετώπιση των κομμουνιστών; Αφού αυτό είναι και δική του αποστολή και
καθήκον, έτσι μαθαίνει απ’ την πρώτη στιγμή, έτσι εκπαιδεύεται, και αυτοί, τα
μιάσματα, έρχονται να καταλάβουν την εξουσία αλλά τους πρόλαβαν ευτυχώς, με
την εθνοσωτήριον επανάστασιν της 21ης Απριλίου 1967.
Το επαγγελματικό μορφωτικό επίπεδο των
αξιωματικών είναι υψηλό, και εννοούμε τα σταδιοδρομικά και λοιπά σχολεία που
φοιτούν μετά τις παραγωγικές σχολές, (ενώ το ίδιο δεν συμβαίνει με τους
υπαξιωματικούς). Αυτό δεν σημαίνει πως και η ευρύτερη κουλτούρα είναι συγγενούς
επιπέδου. Σε αντίθεση με τον μεσοπόλεμο, όπως ήδη τονίσθηκε.
Όσο για την οικονομική κατάσταση και τις
απαιτήσεις τρόπου ζωής, ισχύει η ρήση πως είναι
επάγγελμα σαμπάνιας με αποδοχές μπύρας. (Δεν σχολιάζεται τι ισχύει
σήμερα για τα οικονομικά αυτών των εργαζομένων, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού
υποφέρει ακόμα περισσότερο).
Η προπαγάνδα ήταν καταιγιστική από το πρώτο
δευτερόλεπτο για το πραξικόπημα, και έπεισε πολλούς στρατιωτικούς, πως
πρόκειται για ενέργεια πατριωτών. Που, όπως είπαμε, αποδέχονταν τον κίνδυνο εκ
των «ορδών των μητραλιών του ΚΚΕ…».
Είναι η πιο αντιπροσωπευτική έκφραση, που δίνει το πώς έβλεπαν το
Κόμμα αυτό τα φανατισμένα στελέχη. Εδώ μάλιστα πρόκειται για τον Μπονάνο, τον
Αρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων επί Ιωαννίδη και το γράφει δώδεκα χρόνια μετά τη
μεταπολίτευση.[6]
Για τον προβαλλόμενο ισχυρισμό περί
αντικομουνισμού, ας δούμε μερικά στοιχεία που καθήλωσαν σε πολλά επίπεδα την
πλειοψηφία των στρατιωτικών.
·
Υπό κάλυψη από τον εμφύλιο και μετά για τέσσερις τουλάχιστον
δεκαετίες δρα στο στρατό η «ελληνική GLADIO, μια από τις πιο σκληρές μονάδες του ΝΑΤΟ» (όπως
αναφέρει εκτός των άλλων και το περιοδικό Σπίγκελ στο τεύχος Νοεμβρίου 1990), ή
όπως αλλιώς λεγόταν το Σχέδιο Επιθετικής Επιστροφής, ή Η
Κόκκινη προβιά….[7]
·
Ο ΙΔΕΑ, ο ρόλος του και ό,τι αντιπροσώπευε, διαβρώνει και
οργανώνεται για χρόνια πολλά στο στρατό ξηράς από τη Μέση Ανατολή, και δρα
κύρια μεταπολεμικά.
·
Όταν λήγουν οι αφορμές για εκκαθαρίσεις, προκαλούνται νέες, όπως
η αιματηρή δίκη ανδρών του Πολεμικού Ναυτικού και η εκτέλεση των θανατοποινιτών
το ’49. Όπως η τρομοκρατική δίκη των αεροπόρων ένα χρόνο μετά το πραξικόπημα
του 1951 των ΙΔΕΑτών, και τέλος με την θαυμάσια ευκαιρία του ΑΣΠΙΔΑ
(Αξιωματικοί Σώζουν Πατρίδα Ιδέες Δημοκρατία Αξιοκρατία).[8] Ειδικά γι’ αυτήν την οργάνωση
εκτιμάται, πως εάν δεν είχε αφελώς και ΄΄αντιεπαγγελματικά΄΄ συσταθεί από μικρή
μερίδα στελεχών, θα είχε στηθεί από την αντίδραση (άρα προσφέρθηκε δώρο
απρόσμενο). Δεν απορρίπτεται η άποψη, πως στους ανομολόγητους στόχους κάποιων
από τα μέλη της ήταν και η Επετηρίδα.
·
Ο κίνδυνος όμως δεν θεωρείται πως έχει λήξει. Απ’ έξω έρχονται
τέως αντάρτες, που συνεχώς τροφοδοτούν την ΄΄απειλή΄΄ [9],
η Σοβιετική Ένωση και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας υποτίθεται πως έχουν στόχο την
Ελλάδα. Επόμενα και η σχεδίαση, το δόγμα, η οργάνωση, η διάταξη του
στρατεύματος, η εκπαίδευση, στρέφονται προς το Βορά.
·
Μετεμφυλιακά οι ΕΔ διανύουν περίοδο αναπροσαρμογής και
ΝΑΤΟποίησης. Πρέπει να ελέγχονται κατά προτεραιότητα τα φρονήματα των στελεχών,
να είναι εθνικόφρονες, ΄΄υγιώς΄΄ σκεπτόμενοι.
·
Από το 1948 οι αρμόδιες αρχές, η ΚΥΠ, διοχετεύουν έγγραφα,
εγκυκλίους, διαταγές, με τις οποίες εντοπίζουν τον κίνδυνο ύπαρξης μηχανισμών
ΚΟΣΣΑ (Κομμουνιστική Οργάνωσις Στρατού-
Σωμάτων Ασφαλείας) δίνοντας
οδηγίες αντιμετώπισής τους. [10]
·
Τα στελέχη των ΕΔ παρακολουθούνται σε όλη τη διάρκεια της
υπηρεσίας τους. Με την δημιουργία και συντήρηση των φακέλων, τους χαρακτηρισμούς[11] και
τα δίκτυα πληροφοριών για το περιβάλλον τους και τους ίδιους. Ο Νάτσινας από
την ΚΥΠ δίνει συγκεκριμένες οδηγίες για δίκτυα πληροφοριών εσωτερικά στις ΕΔ.[12]
·
Οι οδηγίες αυτές υλοποιούμενες, απαιτούν σε
κάθε διμοιρία τέσσερις, σε κάθε λόχο είκοσι, και σε κάθε τάγμα ογδόντα και πάνω
στρατεύσιμους πράκτορες. Μαζί με τους
αντίστοιχους των Σωμάτων Ασφαλείας, έχουμε για πολλά χρόνια στη χώρα μας μεγάλο
πλήθος πρακτόρων. Του στρατού μάλιστα με τη λήξη της θητείας τους περνάνε στην
ΚΥΠ. Και εκείνος που γίνει μια φορά χαφιές, θα είναι για πάντα χαφιές, ενώ
χτίζεται ένα τμήμα του ανδρικού πληθυσμού, μαθημένο να καταδίδει και το χειρότερο
να καταδίδεται. [13]
·
Όσοι υπηρέτησαν στο Πολεμικό Ναυτικό, θα έχουν ίσως ακούσει για
τον ΑΓΕΠ κάθε μονάδας (είναι ο Αξιωματικός Γραφείου Ελέγχου Προσωπικού). Είναι
άλλη ιστορία με ποιον τρόπο κάποιοι απ’ αυτούς αντιμετώπιζαν αυτά τα καθήκοντα.
·
Η παρακολούθηση, το φακέλωμα και η κάθαρση των ΕΔ δεν σταματάει,
καλύπτοντας όλο το φάσμα των ανεπιθύμητων ιδεολογικά που διευρύνεται για να
ολοκληρωθεί με τον κάθε αντιχουντικό επί δικτατορίας, ακουμπώντας και οπαδούς
της συντηρητικής παράταξης.
Το έγγραφο αυτό κυκλοφορεί το 1954 με το
Νάτσινα ως Διευθυντή της ΚΥΠ. Έχουν περάσει δύο χρόνια, αφ’ ότου είχε
παραπεμφθεί με τους υπολοίπους του ΙΔΕΑ στο στρατοδικείο για στάση, με αφορμή
την παραίτηση του Παπάγου. Δεν δικάστηκε, αποστρατεύεται και επανέρχεται με τον
Παπάγο Πρωθυπουργό, για να αρχίσει να διαπρέπει και στην ΚΥΠ. Τον συναντάμε
ανερχόμενο μέχρι το 1961 στις εκλογές, που διεξάγονται με την ένθερμη συμμετοχή
των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, σε εφαρμογή του σχεδίου
ΠΕΡΙΚΛΗΣ, του οποίου υπήρξε ο εισηγητής. Η Δεξιά δεν έπρεπε να φύγει από την
εξουσία, και ο κομματικοποιημένος στρατός ανέλαβε να το υποστηρίξει με το
σχέδιο αυτό.
Παράλληλα η ΚΥΠ, με το γραφείο 4 του Γ/1
Τμήματος, είχε ως αποστολή τη συλλογή πληροφοριών που αφορούν τη
δραστηριότητα τού «…Διεθνούς
Κομμουνισμού, των Κομμουνιστοσυμμοριτών οι οποίοι διαβιούν εις τας χώρας
του παραπετάσματος… του παρανόμου Μηχανισμού του ΚΚΕ η οποία αναπτύσσεται εις
το εσωτερικόν της χώρας…. Την δράσιν του ΑΚΕΛ….».
Καθοριστικός αρωγός στο όλο σχέδιο είναι και
ο Στρατιωτικός Κανονισμός ΣΚ 72-1 Περί διαφωτίσεως επί θεμάτων κομμουνισμού,
τα Συμβούλια Νομιμοφροσύνης και η καταστρεπτική τους δράση για πλήθος ανθρώπων
και οικογενειών, η Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας, τα 2α γραφεία των Ενόπλων Δυνάμεων. Όλοι
αυτοί οδηγούν το Σώμα των στελεχών εκτός της κοινωνίας και τον στρατό στον
ευνουχισμό, κατάσταση που εκτιμάται ως βασική αιτία μη αντίδρασης στο
πραξικόπημα.
Και μην ξεχνάμε το ΝΑΤΟ, τον βασικό σκοπό
της ύπαρξής του, το ρόλο που διαδραμάτισε και τότε μα και τώρα. Γίνεται να
ξεχάσουμε τη CIA;
Οι επιπτώσεις απ’ όλα αυτά θα φανούν σύντομα
στην αδυναμία των στελεχών, να προλάβουν ή να αντιμετωπίσουν τη συνομωσία μέσα
στις ΕΔ. Και την επιβολή μιας δικτατορίας στις 21-4-1967. Οι συνωμότες και ό,τι
αντιπροσώπευαν, επιδίδονταν σε ΄΄κυνήγι μαγισσών΄΄, και επέφεραν στη χώρα και
τους κατοίκους της, εκείνα για τα οποία κατηγορούσαν τους κομμουνιστές.
Αντώνης Κακαράς, Αρχιπλοιαρχος ε.α.,
Συγγραφέας
[1] Το κείμενο αυτό είναι ομιλία εκφωνήθηκε στις
12 Μαΐου 2016 στο Πάντειο Πανεπιστήμιο σε συνέδριο για τον Αντιδικτατορικό
αγώνα, την οργάνωση Δημοκρατική Άμυνα και το Πάντειο Πανεδπιστήμιο,
Έγγραφα και λοιπά στοιχεία όπου στηρίζεται η τοποθέτηση προέρχονται από
τη διατριβή Α. Κακαρά, Οι επαγγελματίες στρατιωτικοί υπό αυταρχικά
καθεστώτα και
την εκλαϊκευμένη της έκδοση Οι Έλληνες Στρατιωτικοί, Παπαζήση,
Αθήνα 2006. Το κείμενο αυτό
[2] Από πλευράς του
ναυτικού αντέδρασε ο Εγκολφόπουλος, αρχηγός του ΓΕΝ, που αρνήθηκε να
συνεργαστεί και παραιτήθηκε και ο πλωτάρχης Τζανετάκης που δήλωσε πως θα
παραιτηθεί, ανακάλεσε τη δήλωση, αποστρατεύθηκε στις διώξεις του καλοκαιριού
και αργότερα έγινε πρωθυπουργός.
[3] Όσον αφορά τους
άοπλους Έλληνες και την μη αντίδρασή τους τις πρώτες μέρες (τις καθοριστικές
για την επικράτηση) του πραξικοπήματος:
·
Δεν είναι γνωστή περίπτωση αντίστασης από άοπλο, ανοργάνωτο,
εφησυχασμένο λαό σε τανκς και πάνοπλα στρατιωτικά τμήματα που αιφνιδιαστικά
συλλαμβάνουν, προπηλακίζουν, πυροβολούν και τρομοκρατούν μέσα στη νύχτα. Αυτό
θα αρκούσε για αιτιολόγηση της επικράτησης της χούντας, αν δεν υπήρχε και μία
σειρά ακόμα αιτίων. Και στο επιχείρημα, πως ο ίδιος λαός μέχρις εκείνες τις
ημέρες και επί τετραετία αγωνίζεται στους δρόμους και τα πεζοδρόμια
εξοργισμένος από τις εκτροπές βασιλέων, κυβερνητών, παρακράτους και βουλευτών,
με αντιπάλους τα σώματα ασφαλείας που χτυπάνε ανελέητα, δεν αντέχει, όταν
αντίπαλος είναι ο φαντάρος με την ξιφολόγχη, ο αξιωματικός που κραδαίνει
πιστόλια και τανκς.
·
Η επιλογή του Κομμουνιστικού Κόμματος να διαλύσει τις παράνομες
οργανώσεις το 1958, το βρήκε απροετοίμαστο. Η ΕΔΑ απλά προβληματιζόταν συζητώντας
ακαδημαϊκά για επικείμενο πραξικόπημα.
·
Η προσφυγιά μεγάλου τμήματος του δημοκρατικού διωκόμενου χώρου
μετεμφυλιακά, στέρησε τον τόπο από αντίστοιχο δυναμικό μειώνοντας και την
αντιστασιακή του δυνατότητα. Το ίδιο και οι πολιτικοί πρόσφυγες στις χώρες της
Ανατολικής Ευρώπης.
·
Ολόκληρη η κοινωνία παρακολουθείται, τρομοκρατείται, φακελώνεται
από τις γνωστές υπηρεσίες με ένα πλέγμα χαφιέδων ασύλληπτο στην έκτασή του και
άγνωστο, για όποιον δεν συμμετείχε στο δίκτυο αυτό, ή δεν το ερεύνησε όπως είχε
την ατυχία να κάνει ο ομιλών πολύ αργά.
·
Το κράτος αποτελεί στην ουσία τον κομματικό μηχανισμό τού
εκάστοτε Κόμματος της δεξιάς, ή για να ακριβολογούμε της άρχουσας τάξης. Που
οργανώθηκε έτσι ώστε να περιορίζεται στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση όσων
πλούτισαν εξυπηρετώντας τις δυνάμεις κατοχής και όσων εκμεταλλεύτηκαν την
μετεμφυλιακή προσπάθεια για ανόρθωση της διαλυμένης οικονομίας του τόπου.
·
Μια σειρά από δίκες με τελευταία εκείνην του ΑΣΠΙΔΑ αποτελούν
πρόσθετο λόγο αποδυνάμωσης της κοινωνίας παράλληλα με τη συμβολή μερίδας του
Τύπου και των αντίστοιχων στρατευμένων κονδυλοφόρων του.
·
Ο χώρος των βουλευτών και πολιτευτών στροβιλίζεται σε σειρά
σκανδάλων για χρηματισμούς, ενώ στην ΚΥΠ φορτηγά ξεφορτώνουν σάκους
πλήρεις δολαρίων για τους εξαγορά συνειδήσεων, όπως καταθέτει αυτόπτης
μάρτυρας.
Ποιος ιδιώτης λοιπόν και πώς να αντισταθεί
εκείνες τις ώρες ανοργάνωτος;
[4] Και για να
τελειώνουμε με τις ντροπές, είναι σκάνδαλο επίσης ανεπίτρεπτο και η τακτική που
ακολούθησαν οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις και η βουλή με τις αποκαλούμενες
αποκαταστάσεις των στρατιωτικών. Δεν άρκεσε μία αλλά προχώρησαν σε τρείς και
περισσότερες φάσεις με αλλεπάλληλες παροχές βαθμών και τίτλων, βάσει ανάλογων
νόμων και διατάξεων που ψηφίζονταν και ξαναψηφίζονταν. Έτσι, ώστε να
ευνουχιστεί σκόπιμα για μία ακόμα φορά ο χώρος των μονίμων στελεχών
μετεμφυλιακά, και με μία αδικαιολόγητη εμμονή στην τιμωρία (διότι περί τιμωρίας
πρόκειται) του χώρου αυτού με βάση την (εθνικοσοσιαλιστική) αρχή της συλλογικής
ευθύνης για το πραξικόπημα του ’67. (Η οποία συμπληρώνεται πρόσφατα και
οικονομικά σε αισχρό επίπεδο, αποτελώντας την κορωνίδα του αίσχους από όλες τις
κατηγορίες εργαζομένων.)
Δεν αιτιολογείται διαφορετικά. Να
ονομάζονται με τον καταληκτικό ανώτατο βαθμό (κόντρα στις αρχικές σωστές
αποφάσεις των συμβουλίων κρίσεως του ’75) με αποτέλεσμα να κοροϊδεύει ο κόσμος,
αφού σε κάθε πολυκατοικία αναλογεί ένας ναύαρχος ή πτέραρχος και σε κάθε όροφο
ένας στρατηγός. Μαζί οι πραγματικοί αντιστασιακοί με τους γιαλαντζί, που
φτάνουν να παίρνουν μέχρι και έξη βαθμούς, ενώ κάμποσοι είχαν αποστρατευτεί για
άσχετους λόγους, είχαν ακόμα και παραιτηθεί μετά το ’74, είχαν διωχθεί
πειθαρχικά για αδικήματα που επέσυραν αλλά δεν ασκήθηκε ποινική δίωξη, και πάει
λέγοντας. Αριθμοί, ονόματα και περιπτώσεις είναι γνωστές στους παροικούντες την
Ιερουσαλήμ αλλά και δημοσιευμένες.
[5] Χίλιοι και πάνω οι
μόνιμοι στον ΕΛΑΣ, πολλοί και στον ΕΔΕΣ από εκείνους που πολέμησαν τον
κατακτητή. Αρκετοί απ’ όσους επιβίωσαν βρέθηκαν αργότερα κόντρα στη
δικτατορία. Οι αυντρόφισες καποιων από εκείνους παρευρίσκονται σ’ αυτήν την
αίθουσα.
[6] Ο συγκεκριμένος μαζί
με τον Αραπάκη προσφέρουν μεταπολιτευτικά στα βιβλία τους απολαυστικά στοιχεία
με τις αλληλοδιαψεύσεις επί της ΄΄προσφοράς΄΄ τους στη δημοκρατία κλπ
[7] Σε αντιστοιχία με την
Ιταλική, για την οποία ήδη είχαν αρχίσει οι αποκαλύψεις στον τύπο. Λίγα χρόνια
μετά σε βιβλίο του ο Κουρής, αποκαλύπτει το μηχανισμό. Ενώ ο Δροσογιάννης,
(υπουργός εθνικής άμυνας επί ΠΑΣΟΚ), είχε διατελέσει εν ενεργεία ως
Διευθυντής στη Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων στο ΓΕΣ, που ήταν αρμόδια για το
σχέδιο και οτιδήποτε αφορούσε την οργάνωση αυτή. Κρύπτες με εφόδια σε όλη την
επικράτεια σε μυστικά απομακρυσμένα μέρη περίμεναν τους καταδρομείς. Που θα
εξοπλίζονταν μ’ αυτά, για να πολεμήσουν ως αντάρτες, εάν η χώρα καταλαμβανόταν
από ξένους ή ντόπιους εχθρούς. Δηλαδή από κομμουνιστική χώρα ή το ΚΚΕ. Το
σχέδιο αυτό λειτουργούσε από το 1955 μέχρι τη δεκαετία του 1990. Το ίδιο
συνέβαινε σε όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ. Κοινός παράγοντας ο στρατός της κάθε
χώρας και η CIA. Τα κόμματα, που τότε κυβέρνησαν την Ελλάδα, δήλωσαν άγνοια…
[8] Από 109 αριθμημένους
σε χειρόγραφο της ΚΥΠ που χρεώνουν με ΄΄επιβαρυντικά στοιχεία΄΄ ως
εμπλεκομένους στον ΑΣΠΙΔΑ:
·
Για τους 20 δεν καταγράφεται τίποτε.
·
Οι 57 φέρονται με τον χαρακτηρισμό ΄΄Κεντρώος΄΄
·
Οι 15 ως ΄΄Φανατικοί Κεντρώοι΄΄
·
Οι 4 ως ΄΄Κεντροαριστεροί΄΄
·
Ένας ΄΄Συνοδοιπόρος΄΄ και
·
Ένας ΄΄Σοσιαλιστικών Αρχών΄΄
Για τους υπόλοιπους αναφέρονται διάφορες
πληροφορίες, ενώ εμφανίζεται και ένας ΄΄μηδενιστής΄΄.
[9] Ακόμα και στο ναυτικό
συντηρείται αρχείο με φακέλους που αφορούν τους ΄΄κομμουνιστοσυμορίτες΄΄ (Κ/Σ).
Σε έγγραφο συναντάμε ως θέματα ΄΄Μετακίνησις
Κ/Σ΄΄, ΄΄Πληροφορίες περί
Μετωπικών Οργανώσεων΄΄ και ΄΄Μετακινήσεις
Φυγάδων Κ/Σ΄΄…΄΄
[10] Ο Αλέξανδρος Νάτσινας
(που είχε διατελέσει στη Διοικούσα Επιτροπή του ΙΔΕΑ τα έτη 1945-47, και
αργότερα στο γραφείο του Παπάγου μέχρι την απόπειρα πραξικοπήματος το ’51 με
αφορμή την παραίτηση του τελευταίου, αλλά και Διευθυντής στην ΚΥΠ το 1954, ως
πρόσθετη απόδειξη της δύναμης που είχε ο ΙΔΕΑ), υπογράφει το Παράρτημα Α΄
απορρήτου εγγράφου με τίτλο ΄΄Αντιμετώπισις
Κομμουνιστικής Διεισδύσεως εις τας Ενόπλους Δυνάμεις΄΄. Εκτός
των άλλων και το Παράρτημα αυτό των είκοσι τεσσάρων σελίδων στηρίζει την άποψη
για αποδυνάμωση των ΕΔ και ευνουχισμό των στελεχών του μεταπολεμικά κυρίως. Οι
οδηγίες, προϋποθέτουν μηχανισμό πολυπρόσωπο σε κάθε μονάδα. Ο οποίος δεν θα
ασχολείται με τίποτα άλλο, εκτός της παρακολούθησης των υπόπτων και τις
διάφορες ενέργειες, που η ΚΥΠ προτείνει ως αποτελεσματικές, για ξεσκέπασμα των
κομμουνιστών.
Εξαντλητικές λεπτομέρειες με παραδείγματα
στρατολόγησης ιδιαίτερα στρατευσίμων αριστερών ή προερχόμενων από αριστερές
οικογένειες, επίσης εξαντλητικά μέτρα αντικομουνιστικής προπαγάνδας, οργάνωσης
προβοκάτσιας, συκοφαντίες για τους υπόπτους, δίκτυα χαφιέδων κ.ά.
Προκειμένου περί νεοσύλλεκτων, η υλοποίηση
αυτών των οδηγιών απαιτούν προσωπικό με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σκληρότητας.
Το να αισθάνεται συνεχώς φοβία και ότι παρακολουθείται ως ύποπτος, σημαίνει να
ζει υπό καθεστώς τρόμου. Χρόνια πολλά ίσχυαν αυτά στις ΕΔ. Ανεξάρτητα εάν
είχαμε δικτατορία ή όχι.
Πέρασαν επίσης χρόνια μετά τη μεταπολίτευση,
και μάλλον μετά το 1981 διαλύθηκε το τμήμα διώξεως κομμουνισμού της ΚΥΠ. Όσο
ίσχυαν οι χαρακτηρισμοί, ίσχυαν και οι παρακολουθήσεις και οι οδηγίες για
εκφοβισμούς και ΄΄φοβίες΄΄, και οι ΄΄χαφιεδοφοβίες΄΄. Και οι χαρακτηρισμοί Α,
Β, Γάργησαν να τροποποιηθούν και όχι για να λήξουν.«…αργά τη νύχτα που κοιμούνται οι στρατιώται στον θάλαμο, αποστέλλομεν
ένα οπλίτη της Α.Μ. και χαμηλοφώνως ξυπνά ένα στρατιώτη κομμουνιστήν λέγοντάς
του ΄΄σε θέλει ο Αξ/κός πληροφοριών στο γραφείο του΄΄ φροντίζοντας όπως ο
οπλίτης της Α.Μ. εκ λάθους δήθεν να ξυπνήσει και έναν άλλον στρατιώτην
κομμουνιστήν ο οποίος ν’ ακούση την διαβιβασθείσαν διαταγήν…» Αυτό λέγεται επίσημα΄΄χαφιεδοφοβία΄΄. Γράφτηκε ως
παράδειγμα και οδηγία το 1954, ίσχυε το 1958, εφαρμόσθηκε για πολύ ακόμα, και
μετά τους κομμουνιστές κάλυψε τους συνοδοιπόρους, τους κεντροαριστερούς, τους
κεντρώους.
[11] Οι χαρακτηρισμοί
έχουν ως εξής: Με ΄΄Ε1΄΄ τα άτομα, των οποίων η διαγωγή, η συμπεριφορά και οι
συναναστροφές του ίδιου και του οικογενειακού και συγγενικού περιβάλλοντος,
ουδέν μεμπτόν παρουσιάζουν τώρα, ή παρουσίασαν κατά το παρελθόν.
Με ΄΄Ε2΄΄ χαρακτηρίζονται τα άτομα για τα
οποία ουδέν υφίσταται σε βάρος τους και ΄΄διάγουν
ανέκαθεν φιλησύχως και νομοταγώς΄΄, τα δε μέλη του οικογενειακού ή
συγγενικού τους περιβάλλοντος δεν βαρύνονται, τουλάχιστον για την τελευταία
δεκαετία, με καμία ΄΄αναρχική ή αντεθνική
δράση διάγοντα ομοίως φιλησύχως και νομοταγώς΄΄. Γίνεται αντιληπτό
πως η κατηγορία ΄΄Ε1΄΄ είναι προτιμότερη της ΄΄Ε2΄΄.
Το γράμμα ΄΄Χ΄΄ υποδηλώνει
΄΄Ανεξακρίβωτος΄΄. Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχουν στοιχεία για το άτομο αυτό.
Εάν δεν διευκρινιστεί η πολιτικο-ιδεολογική του θέση, δραστηριότητα και
φρονήματα ή εάν υπάρχουν αμφιβολίες τότε χαρακτηρίζεται με ΄΄Α΄΄. Κανείς δεν
μένει με χαρακτηρισμό ΄΄Χ΄΄. Εάν απολύεται χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει περί τίνος
πρόκειται τότε πάλι χαρακτηρίζεται ως ΄΄Α΄΄. Αυτά σήμαιναν πως ήταν πολλοί
χαρακτηρισμένοι ως ΄΄Χ΄΄.
Ο χαρακτηρισμός ΄΄Ψ΄΄ είναι για τον
΄΄Ύποπτο΄΄. Προβλέπεται, να παραμένει υπό παρακολούθηση μέχρις ότου πάρει
τελικό χαρακτηρισμό. Επομένως είναι προσωρινός ο χαρακτηρισμός αυτός. Εάν με
τον περιοδικό έλεγχο δεν προκύψει σαφής μεταβολή των στοιχείων, τότε
τοποθετείται σε μία από τις προβλεπόμενες κατηγορίες.
Από τις ερμηνείες των γραμμάτων που δόθηκαν
και παρατίθενται, το στοιχείο που ξεχωρίζει δεν είναι πως όλα αφορούν
εθνικόφρονες και κομμουνιστές (ακόμα και οι ΄΄Ξ΄΄ δηλαδή οι ΄΄ξενοκίνητοι΄΄)
κάθε κατηγορίας, αλλά η κατηγορία ΄΄Χ΄΄. Δηλαδή οι στρατιωτικοί και το υπόλοιπο
προσωπικό των ΕΔ, για τους οποίους ο μηχανισμός ασφαλείας και πληροφοριών, δεν
διαθέτει στοιχεία ή έχει αμφιβολίες. Δεν αποδέχεται ο μηχανισμός αυτός τέτοια
΄΄αδυναμία΄΄ εντοπισμού στοιχείων. Και για να αποκλείσει την πιθανότητα να
κάνει λάθος ΄΄αθωώνοντας΄΄ τον άνθρωπο αυτό με το αθώο ΄΄Ε΄΄, επιβάλλει τον
χαρακτηρισμό όλων των σε αμφιβολία ευρισκομένων με ΄΄Α΄΄. Δηλαδή την πρώτη
βαθμίδα χαρακτηρισμού εκείνων, που στο άμεσο οικογενειακό τους περιβάλλον είναι
κάποιος κομμουνιστής και τους επηρεάζει. Έστω και εάν δεν γνωρίζουν κάτι
τέτοιο. Παρατηρείται πως, σε όλες τις αλλαγές που έγιναν σε έντυπα στη
μεταπολίτευση, το στοιχείο που αφαιρέθηκε είναι η λέξη ΄΄καμμουνιστής΄΄ και τα
παράγωγά του (κομμουνιστικός, κομμουνισμός, κ.λ.π.) και αντικαταστάθηκε με τη
λέξη ΄΄αναρχικός΄΄. Επίσης αφαιρέθηκαν τα αφορούντα την ΄΄επανάσταση της 21ης Απριλίου 1967΄΄. Η έκφραση ΄΄εθνικός΄΄
παρέμεινε.
Καταχωρούνται οι ερμηνείες των υπολοίπων
γραμμάτων με τα οποία αποδίδονται ΄΄ιδεολογικοί
χαρακτηρισμοί στο στρατιωτικό προσωπικό΄΄, όπως ερμηνεύτηκαν από
απόστρατους αξιωματικούς. Τα γράμματα συνδυάζονται και με αριθμούς, που
προσδιορίζουν υποκατηγορίες, εντοπίζοντας με στοιχεία και λεπτομέρειες την κάθε
περίπτωση. Αυτά ίσχυαν μέχρι το 1975. Τι άλλαξε στη συνέχεια δεν εντοπίσθηκε
εκτός από τους χαρακτηρισμούς ΄΄Ε-ΨΙΛΟΝ΄΄, ΄΄Χ΄΄ και ΄΄Ψ΄΄ που εξηγήθηκαν πιο
πάνω. Οι ερμηνείες των υπολοίπων γραμμάτων είναι οι εξής (όπως ακριβώς τις
είπαν οι συνομιλητές):
΄΄Α΄΄ «Επηρεαζόμενος
από γονείς κομμουνιστές. Εάν είναι η μητέρα κομμουνίστρια, {πρέπει να εφιστάται } ιδιαιτέρα
προσοχή διότι ο επηρεασμός είναι 100%»
΄΄Β΄΄ «Θέσις
ιδίου» δηλαδή ο ίδιος ο χαρακτηρισμένος έχει εκδηλωθεί και
αυτοπροσδιορίζεται ως κομμουνιστής.
΄΄Γ΄΄ «Ο
χαρακτηρισμένος έχει δραστηριότητα ως κομμουνιστής».
΄΄Ξ΄΄ «Ξενοκίνητος». Επηρεάζεται ή ελέγχεται από
κομμουνιστές άλλων κρατών.
[12] Το εν λόγω έγγραφο με
σκοπό την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου προβλέπει δίκτυο
παρακολουθήσεως των ανδρών ως εξής: «..(α)
Ο Διμοιρίτης δημιουργεί εν δίκτυον εκ τριών πληροφοριοδοτών εις την διμοιρίαν
του, έναν εις εκάστην μονάδα. (β) Επί πλέον δε ενός ακόμα δι’ όλην την
διμοιρίαν, συνεπώς και διά τους τρεις ανωτέρω {σημ.για την
παρακολούθηση δηλαδή των τριών άλλων πληροφοριοδοτών} (γ) Ο
Λοχαγός εκτός των ανωτέρω εκάστης διμοιρίας, θα πρέπει να έχη και δύο-τρεις
ιδικούς του δι’ όλον τον λόχον, και οι οποίοι θα είναι άγνωστοι εις τους
διμοιρίτας {για να τους παρακολουθεί προφανώς}. (δ) Ο Ταγματάρχης εκτός των τοιούτων των λόχων,
δημιουργεί έν δίκτυον εξ ενός ή δύο το πολύ πληροφοριοδοτών και οι οποίοι είναι
άγνωστοι εις τους Λοχαγούς {για να παρακολουθεί και τους λοχαγούς
και όποιους άλλους δεν καλύπτει το υπόλοιπο δίκτυο}
[13] Όσο για τα χρησιμοποιούμενα
άτομα στα δίκτυα πληροφοριών η
οδηγία/διαταγή της ΚΥΠ προβλέπει για το έργο αυτό (α) απολύτως
εγνωσμένων εθνικών φρονημάτων, άτινα ως εκ της ιδεολογίας των προσφέρονται
διά μίαν τοιαύτην υπηρεσίαν. Υπάρχουν όμως και οι (β) ΄΄αναμιχθέντες εις τας κομμουνιστικάς οργανώσεις, εφ’
όσον ήθελον αποδεχθεί ιδικήν μας πρότασιν συνεργασίας, ήτις θα γίνεται, αφού
προηγουμένως αποσπάσωμεν μίαν ομολογίαν των, εναντίον ενός κομμουνιστικού
στελέχους ή πεισθώμεν ότι έχουν καμφθεί διά διαφόρους
λόγους΄΄. Και τέλος ο
εκμαυλισμός σε (γ)΄΄ αδιάφορα άτομα εις τα οποία προηγουμένως παρέσχομεν
μίαν εξυπηρέτησιν ήτοι χορήγησιν αδείας, τοποθετήσεώς των εις επιθυμητήν θέσιν,
άρσιν μιας ποινής κ.λ.π.΄΄ Για
να μην πάνε χαμένοι οι κόποι, και όσοι διαμορφώθηκαν με τον τρόπο αυτό μέσα στο
στρατό «…τα άτομα ταύτα μετά την απόλυσίν των, θα πρέπει
απαραιτήτως να παραδίδωνται εις την Κεντρικήν Υπηρεσίαν {δηλαδή την
ΚΥΠ} διά την περαιτέρω χρησιμοποίησίν των και εκμετάλλευσιν…» Η συνεργασία μετά των
αστυνομικών αρχών επιβάλλεται και «… δεν πρέπει να νομίζωμεν ότι υποτιμώμεν τον
εγωϊσμόν μας εάν καταφεύγομεν καθ’ εκάστην ημέραν και επιζητούμεν την
συνεργασίαν της Αστυνομικής Αρχής δοδεμένου ότι κοινός είναι ο επιδιωκόμενος
σκοπός. Η Αστυνομική Αρχή άλλωστε ως έχουσα ως κύριον έργον την δίωξιν του
Κομμουνισμού είναι φυσικόν να γνωρίζει πρακτικωτέρας από ημάς μεθόδους και
τρόπους ενεργείας…». Ο Νάτσινας παίρνει ως δεδομένο πως όλοι οι
αποκαλούμενοι εθνικόφρονες θα συνεργάζονται. Άλλο όμως η δεξιά τοποθέτηση και
άλλο η παρακολούθηση, το χαφιεδιλίκι, το κάρφωμα. Οι πολίτες αυτοί δεν σημαίνει
πως είναι και εκ χαρακτήρα χαφιέδες.
